Photo JEANDES Georges

10/11/2016 – Ο κόσμος κατ'εμέ και το ντοκιμαντέρ Master Class

Le 10 novembre, nous avons inauguré la série de quatre soirées d’hommage à l’œuvre littéraire et cinématographique de R.M. en présence de M. Trakas et de M. Prantzos, représentant le DIKTYO, ainsi que de Mmes Katerina Xyla et Elisavet Tsouktidi représentant le Centre Culturel Hellénique, qui ont salué l’organisation conjointe de l’événement. L’orateur de la soirée, Yannis Mavroeidakos, a retracé à grands traits, la biographie de l’invité d’honneur, en s’attachant, en premier, à l’analyse et la signification du titre de son livre, Ο κόσμος κατ’ εμέ – Ο βίος και τα πάθη μου, titre faussement narcissique, grâce à un jeu de mots et un renvoi à la Bible. Puis, avec la complicité de narrateur inépuisable et espiègle qu’est R.M., il lui a fait conter les anecdotes qui émaillent son livre ; nous avons tout appris sur l’antagonisme de Vénizelos et des royalistes –la guerre de trente ans, presque ! – l’histoire de son nom, de son père et de son grand père, pour commencer, détails de la vie de la famille pendant l’occupation, de sa fréquentation de poètes, musiciens et intellectuels – le fameux « patari » de Loumidis avec des histoires de guérilla – avant de partir étudier aux Etats-Unis la photographie et le théâtre qui l’ont conduit, in fine, au cinéma, au lieu des études de journalisme qu’il visait initialement. « Patari » qu’il retrouvera à son retour, renforcé par de nouveaux arrivés. Ensuite, ce fut son vœu de créer une école publique de cinéma, projet qui n’a pas vu le jour et finalement, avec un de ses amis, ils fondèrent une autre où ils ont eu comme élèves Voulgaris, Kollatos, Raphaïlidis – le groupe des cinq – avec un intérêt spécifique pour le documentaire. L’aboutissement ce fut l’école de Stavrakos avec, parmi ses premiers professeurs, Karolos Koun, et Yannis Tsarouhis, pour enseigner que le métier de cinéaste requiert une responsabilité et la connaissance d’autres arts, tels la politique, l’économie, le droit, l’histoire, la géographie etc. Il faut dire que les deux orateurs nous ont promenés aussi bien dans l’histoire passée mais relativement proche de la Grèce, avec le chapitre des exilés, par exemple, mais aussi très loin, en faisant des sauts de géant, pour arriver à la sisachtie de Solon, (Σισάχθεια), banni pour cette loi qui n’a pas plu aux créanciers, ainsi qu’à Clisthène et à ses réformes, dans son effort d’instaurer une démocratie.

Le film Master Class a clos la soirée. Ce fut une mosaïque de courts extraits de documentaires  qui embrassent une multitude de situations et d’événements à travers le monde et les époques – 22 au moins ! – et encore, c’était la version courte et pédagogique d’un autre, beaucoup plus long. Dans ce film, Manthoulis s’attelle à expliquer ce que mettre en scène veut dire, le rôle en somme, du metteur en scène qui doit rester « invisible » dans sa technique, ses méthodes et l’emploi de ses « trucs et astuces ».

M.R.

Photo JEANDES Georges

17/11/2016- Το ημερολόγιο του εμφύλιου διχασμού και το ντοκιμαντέρ La guerre civile grecque

Στη δεύτερη βραδιά που αφιερώσαμε στον Ροβήρο Μανθούλη, παρουσιάσαμε το βιβλίο του Το ημερολόγιο του εμφύλιου διχασμού, καθώς και την ταινία Ο ελληνικός εμφύλιος πόλεμος. Το βιβλίο, παρουσίασε, συζητώντας, με τον συγγραφέα, η κ. Joelle Fontaine, διπλωματούχος πολιτικών επιστημών και ιστορικός, ειδικός στο θέμα της ελληνικής αντίστασης και συγγραφέας του βιβλίου: De la résistance à la guerre civile en Grèce.

Το βιβλίο συμπυκνώνει, μέσα στις σελίδες του, τα γεγονότα ενός σχεδόν αιώνα που συγκλόνισαν την Ελλάδα, αλλά και ολόκληρο τον πλανήτη. Το ψάξιμο της βασικής αιτίας του διχασμού αλλά και η φυσική παρουσία του συγγραφέα στα γεγονότα – επανάσταση του 1937, κατόπιν τα Δεκεμβριανά – τον ώθησαν, μετά από έρευνες, να περάσει στο γράψιμο. Την ιστορία της Ελλάδος ξετυλίγει μπροστά στα μάτια του αναγνώστη, τον εθνικό διχασμό  του ελληνικού κράτους σε κράτος των Αθηνών (βασιλικό και γερμανόφιλο) και σε κράτος της Θεσσαλονίκης (βενιζελικό και αγγλόφιλο). Οι διαδηλώσεις του 1936 στη Θεσσαλονίκη, η διάσκεψη του Καίρου το 1943, που τορπίλισαν ο Τσόρτσιλ και ο Ρούζβελτ, όπου «παζαρεύτηκε» με τον πιο κυνικό τρόπο η Ελλάδα χωρίς τελικά να τακτοποιηθεί τίποτα. Ο Ρ. Μ. πήρε την πρωτοβουλία να χαρτογραφήσει τον ελληνικό διχασμό και να εντοπίσει τις αρχές του. Πράγμα που τον έσπρωξε, στην πορεία, να μεταθέτει τα χρονικά όρια όλο και πιο πίσω, σε μια χώρα που τα κόμματά της βαπτίστηκαν απροκάλυπτα Γαλλικό, Ρωσικό και Αγγλικό, χωρίς καν την ελάχιστη υποψία ντροπής. Oι μεγάλες επαναστάσεις, οι παγκόσμιοι πόλεμοι και οι εσωτερικές συγκρούσεις στη χώρα μας ξετυλιχτηκαν ιστορικά αλλά και ζωντανά κινηματογραφικά μπροστά στη σκέψη και τα μάτια μας! Ένα μεγάλο ευχαριστώ στην Joelle Fontaine και τον Ροβήρο Μανθούλη.

M.R.

Photo JEANDES Georges

24/11/2016 Η δίκη του Αλκιβιάδη και η Ακρόπολις των Αθηνών

Στο βιβλίο του Η δίκη του Αλκιβιάδη και των 72 της «7 Ιούνη»,  που παρουσίασε η κ. Δάφνη Παπαδάτου καθηγήτρια Ιστορίας Δικαίου του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, ο Ροβήρος Μανθούλης συγκεντρώνει τις μαρτυρίες της της πολύκροτης αυτής υπόθεσης μέσα από τα αρχαία κείμενα, τα οποία γνωρίζει καλά και ανασυνθέτει μία ολοκληρωμένη εικόνα του δικαστικού σήριαλ που οδήγησε στον θάνατο δεκάδες Αθηναίους. Το βιβλίο είναι ένα ελκυστικό ανάγνωσμα με όλες τις ανατροπές ενός πρωτότυπου δικαστικού μυθιστορήματος.

Πώς μία τέτοια ιστορία έλκυσε τον Ροβήρο Μανθούλη; Όπως γράφει στο πρόλογο του βιβλίου του, η υπόθεση αυτή έχει κοινά στοιχεία με την ψύχωση που χαρακτηρίζει τις διώξεις του Μακάρθυ. Το κλίμα αυτό ο συγγραφέας το γνωρίζει από πρώτο χέρι, όταν, φοιτητής ακόμα στο πανεπιστήμιο των Συρακουσών της Νέας Υόρκης, φακελώθηκε για τα φρονήματά του. Δεν είναι ωστόσο μόνον οι βιωματικές αναφορές στον μακαρθισμό που ώθησαν τον Ροβήρο Μανθούλη να ανασυνθέσει το μεγάλο μωσαϊκό της πιο συνταρακτικής δίκης της Αρχαιότητας. Η Αρχαιότητα τον γοητεύει και από τη σκοπιά εκείνη που συνδέει τους σύγχρονους Έλληνες με τους Αρχαίους μ’ εκείνον τον ομφάλιο λώρο που παραμένει αδιάσπαστος: τη γλώσσα. Λόγω της συνέχειας της γλώσσας, λέει, έχουμε τη σπάνια τύχη να ταξιδεύουμε μέσα στα αρχαία κείμενα.

Θα μπορούσε εύλογα κάποιος να αναρωτηθεί: ποιό κίνητρο ώθησε έναν κινηματογραφιστή να αφιερώσει τόσο χρόνο και ενέργεια σε αρχαιογνωστικές εντρυφήσεις; Πού είναι τέλος πάντων το σημείο συνάντησης κινηματογράφου και Αρχαιότητας; Την απάντηση μας τη δίνει ο ίδιος ο Ροβήρος Μανθούλης: « Μην ψάχνετε για καμιά αρχαιολογική ή φιλολογική διατριβή σ’ αυτή τη συλλογή », γράφει στον επίλογο του Αρχαίου ερωτικού και συμποσιακού λεξιλογίου του. « Ένα ντοκιμαντέρ είναι ». O Κώστας Γεωργουσόπουλος στον πρόλογο του ίδιου αυτού βιβλίου γράφει: « ‘Όσο και να φανεί παράδοξο, ένας κινηματογραφιστής είναι συχνά ένας καλός λεξικογράφος. Κάθε λέξη γι’ αυτόν αποτελεί ένα πλάνο ». Ιδού λοιπόν το σημείο τομής κινηματογράφου και γλώσσας, από το οποίο πηγάζει η προσωπική σχέση του Ροβήρου Μανθούλη με την Αρχαιότητα. Με συνείδηση κινηματογραφιστή οπτικοποιεί τις λέξεις, κινηματογραφεί τη γλώσσα και μ’ εργαλείο αυτήν «ανα-παριστά» την Ιστορία, επιδιώκοντας να μας καταδείξει πως η τελευταία  είναι πολύ συχνά μία επίκαιρη πραγματικότητα.

Ν.Π.

Photo JEANDES Georges

1/12/2016 Οι Μεταμορφώσεις της Αφροδίτης και  το DVD  του βιβλίου

Στο βιβλίο του Οι μεταμορφώσεις της Αφροδίτης, ο Μανθούλης παρακολουθεί τη μυθοποίηση της Γυναίκας ως μορφή, αλλά και ως αισθητικό, ψυχολογικό και μεταφυσικό ερωτικό περιβάλλον που οραματίζονται οι διαδοχικές κοινωνίες και οι καλλιτέχνες τους από την αρχαιότητα μέχρι την επιδρομή της μοντέρνας τέχνης. Το έργο - καρπός μιας 20ετούς έρευνας - δεν είναι μια ακαδημαϊκη ιστορία τέχνης  αλλά ενα ψηφιδωτό, στο οποίο ο συγγραφέας συγκεντρώνει χιλιάδες εικαστικά έργα από όλα τα μεγάλα μουσεία του κόσμου που αναφέρονται στο γυναικείο ιδεώδες, από την αρχαιότητα μέχρι και τον 20^ο αιώνα.

Ν.Π.

03/12/2016 – Projection du documentaire Racines et du film Face à Face.

Ce fut la soirée de clôture de l’hommage à Robert Manthoulis, écrivain et cinéaste. Le public, nombreux, a pris plaisir à voir ou à revoir ces deux films, représentatifs, chacun dans son genre, et plusieurs fois primés ; sans oublier la joie, mêlée d’émotion, ressentie à écouter Manthoulis en parler, conter les anecdotes de leur genèse et de leur making off.

La soirée s’est terminée – à contre cœur – dans des conversations animées autour d’un cocktail.

M.R.